5. Sınıf Fen Bilimleri Kuvvetin Ölçülmesi ve Sürtünme

Kuvvetin büyüklüğünü ölçmek için kullanılan araçlara dinamometre denir. Yayların esneklik özelliğinden faydalanılarak yapılan dinamometrelere takılan cisim, ağırlığından dolayı yayda uzamaya neden olur.

Özdeş topların farklı dinamometrelerde meydana getirdiği uzamalar şekildeki gibi olmuştur.

Buna göre yaylarda meydana gelen uzamanın farklı olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir ?

Dinamometreler yayların esneklik özelliğinden faydalanılarak yapılır. Her yayın bir esneklik sınırı vardır. Bu sınır aşıldığı zaman yay esneklik özelliğini kaybeder ve eski hâline dönemez. Bu nedenle her dinamometrenin üzerinde, ölçebileceği en büyük değer gösterilir.

Aşağıdaki tabloda bölme uzunlukları birbirine eşit olan A, B ve C dinamometrelerine ait bazı özellikler verilmiştir.

Tablodaki verilere göre,

1. 10 N’lık cisim bu dinamometrelerin hepsi ile ölçülebilir.
2. En büyük kuvveti ölçebilecek dinamometre A dinamometresidir.
3. B ve C dinamometrelerine 5 N’lık cisim asılırsa B dinamometresi daha fazla uzar.

çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir ?

En fazla 50 N büyüklüğündeki kuvveti ölçebilen bir dinamometrenin ölçüm çubuğu 10 bölmelidir.

Buna göre, şekildeki F kuvvetinin büyüklüğü kaç N olur ?

Öğretmen derste L cisminin ağırlığının ölçülmesini istiyor.

Bunun üzerine Murat,

• Elindeki malzemelerle Şekil I’deki dinamometreyi yapıyor.
• Kutuya 6 N ağırlığında olduğu bilinen K cismini koyduğunda yaydaki uzama Şekil II’deki gibi oluyor.
• Kutuya L cismini koyduğunda ise yaydaki uzama Şekil III’teki gibi oluyor.

Buna göre L cisminin ağırlığı kaç N’dır ?

Bir araba lastik firması, lastiklerinin aynı tip araçlarda farklı yollarda kullanımı hakkında anket yapıyor. Anket sonuçlarına göre aşağıdaki tabloyu oluşturuyor.

Verilen tabloya göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz ?

Hava molekülleri ile yüzeyin temas etmesi sonucu cisimlerin hareketini zorlaştıran etkiye hava direnci denir. Cismin hava ile temas eden yüzeyi hava direncini arttırıp azaltabilir.

Hava direncinin günlük yaşamdaki etkisini ölçmek isteyen bir öğrenci aynı bisiklete üç farklı şekilde binerek aynı yokuşu hiç pedal çevirmeden iniyor.

Buna göre öğrencinin yolu tamamlama süreleri arasındaki ilişki hangisinde doğru verilmiştir ?

Bir cisme etki eden sürtünme kuvvetinin zamanla değişimini gösteren grafik aşağıdaki gibidir.

Buna göre verilen örneklerden hangisinde sürtünmede meydana gelen değişim bu grafiğe uygundur ?

Sürtünme kuvveti,

• Birbirine temas eden yüzeyler arasında gerçekleşir.
• Hareketi engeller ya da zorlaştırır.
• Pürüzsüz yüzeylerde daha azdır.

Öğretmen “Okulda öğrencilerin merdivenden kayıp düşme olayları gittikçe arttı. Sizce bu sorunu çözmek için neler yapılmalı?” diye soruyor.

Buna göre aşağıdaki önerilerden hangisi sorunun çözümü için uygun değildir ?

Ümit elindeki topu yükseklikleri eşit olan aşağıdaki düzeneklerden sırasıyla serbest bırakıyor.

Topun aldığı yolları ölçerek aşağıdaki grafiği elde ediyor.

Ümit yaptığı bu etkinlikte aşağıdaki hipotezlerden hangisini test etmek istemiştir ?

Bir oyuncak arabaya kuvvet uygulanarak arkasından itilip, bırakılıyor. Bu araba en çok hangi zeminde yol alır ?

En fazla 40 N büyüklüğündeki kuvveti ölçebilen 8 bölmeli bir dinamometreye uygulanan bir kuvvet dinamometrede 3 bölme uzamaya neden oluyor. Uygulanan bu kuvvet kaç N dur ?

Bir öğrenci özdeş oyuncak arabaları üç farklı zeminde aynı süratle hareket ettiriyor. Hareket sırasında uygulanan kuvvetler ile zemin arasındaki ilişkiyi gösteren grafiği aşağıdaki gibi çiziyor.

Buna göre I, II ve III ile gösterilen zeminler aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir ?

1. Karlı ve buzlu yollarda arabaların tekerleklerine zincir takılması
2. Ağır cisimlerin zeminde taşınırken altına silindir çubukların konulması
3. Bisikletin zincirinin yağlanması

Yukarıdaki uygulamalardan hangileri sürtünme kuvvetini azaltır ?

1. Cisimlerin hareketini zorlaştırır.
2. Hareket yönüyle aynıdır.
3. Sadece zararlı etkileri vardır.
4. Temas gerektiren kuvvettir.

Sürtünme kuvveti ile ilgili hangisi doğrudur ?

Aşağıdakilerden hangisi sürtünme kuvvetini artırır ?

Cemile'nin bir gün içerisinde evde yaptığı bazı işler aşağıda verilmiştir.

1. Zor açılıp kapanan kapının menteşelerini yağlamak.
2. Merdivenlere kaydırmaz bant yapıştırmak.
3. Evdeki ahşap masayı cilalamak.

Cemile'nin yaptığı işlerden hangileri sürtünmeyi azaltmak için yapılmıştır?

Aşağıda yer alan ifadelerin hangisinde cisme sadece bir çeşit sürtünme kuvveti uygulanır?

Pürüzlü yüzeylerdeki sürtünme kuvveti pürüzsüz yüzeylere göre daha fazladır.

Verilen bilgiyi değerlendiren Ümit okul çıkışı babasıyla paten sürmeye gittiğinde aşağıdaki zeminlerden hangisini tercih ederse daha kolay hareket edeceğini düşünür?

Burhan'ın annesi akşam için pişirdiği yemeğin yanına sarımsaklı yoğurt hazırlayacaktır. Sarımsakları ezerken kaba koyduğu sarımsakların içine tuz koymuştur. Bunun sebebini merak eden Burhan bu konu ile ilgili bir araştırma yapmıştır.

Yukarıda verilen olayın sebebi ile benzer olan örnekler vermek isteyen Burhan'ın verdiği hangi örnek yanlıştır?

Buzdolabını yerine itmeye çalışan Ayşegül , buzdolabını hareket ettirmekte zorlandığını görünce buzdolabının ayaklarının altına muz kabuğu koymuştur. Muz kabuğu koyduktan sonra rahatça hareket ettirebilmiştir.

Aşağıdaki örneklerden hangisi verilen duruma benzer bir örnektir?