5. Sınıf Fen Bilimleri Güneş, Dünya ve Ay

Ay Dünya’nın doğal uydusudur. Hem kendi ekseni etrafında dönme hem de Dünya’nın etrafında dolanma hareketi yapar. Ancak Dünya’dan her zaman Ay’ın aynı yüzü görünür. Diğer yüzü, Ay’ın karanlık yüzü olarak adlandırılır.

Ay’ın karanlık yüzünü göremememizin nedeni nedir?

Ay' a ilk ayak basan Neil Armstrong' a ait ayak izi günümüze kadar bozulmadan ulaşmıştır. Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir ?

Ay, Dünya etrafındaki dolanımını ve kendi etrafındaki dönüşünü yaklaşık 27,3 günde tamamlar.

Bu sürelerin eşit olması Ay ile ilgili aşağıdaki olaylardan hangisine sebep olur ?

Ay ve Dünya hem kendi etraflarında dönme hareketi, hem de Güneş etrafında dolanma hareketi yaparlar. Dünya kendi ekseni etrafındaki dönme hareketini 1 günde tamamlarken, Güneş etrafındaki dolanma hareketini 365 gün 6 saatte tamamlar. Ay ise hem dönme hem de dolanma hareketini 27,3 günde tamamlar.

Yukarıdaki şekilde Güneş, Dünya ve Ay’ın dönme ve dolanma yönleri verilmiştir.

Şekildeki konumları başlangıç noktası alınırsa Ay 10 tam tur attığında Dünya yaklaşık olarak hangi konumda bulunur?

Aşağıda 2018 Aralık ayına ait Türkiye’de gözlemlenen Ay’ın evreleri tablosu ve Ay’ın Dünya etrafındaki dolanımı sırasında bulunduğu konumlar numaralanarak verilmiştir.

Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Güneş lekeleri Güneş üzerindeki diğer kısımlara oranla daha soğuk olan bölgelerdir. Bu nedenle daha koyu renktedirler. Güneş üzerindeki lekeler gözlemlendiğinde lekelerin aynı yönde hareket ettikleri tespit edilmiştir.

Verilen bilgilere göre,

1. Güneş kendi etrafında dönme hareketi yapar.
2. Dünya’dan bakıldığında Güneş lekelerinin yerleri sürekli değişir.
3. Güneş lekeleri Güneş’in ısı kaybetmesine neden olur.

İfadelerinden hangilerine ulaşılabilir?

Güneş, dıştan içe doğru taç küre, renk küre, ışık küre ve çekirdek katmanlarından oluşur.

• Işıkküre, yoğun ve parlak olduğundan altındaki ve üstündeki katmanlar görünmez. Görünemeyen bu katmanlar bazı özel gözlem araçları kullanılarak ya da tam Güneş tutulmaları sırasında görülebilir.
• Güneş’in çekirdeğinden çıkan enerjinin Güneş’in yüzeyine ulaşmasının 1 milyon yıldan daha uzun sürdüğü tahmin ediliyor.
• Güneş’ten fışkıran gazlar, soğuyarak Güneş yüzeyinde koyu renkli lekeler oluşturur.

Verilen bilgilere göre Güneş’le ilgili aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz?

Barış, Ay’ın evrelerini gösteren aşağıdaki kartları hazırlıyor. Hazırladığı kartları “yeni ay” evresinden başlayarak oluş sırasına göre sıralamak istiyor.

Buna göre, Barış kartları doğru sıraladığında aşağıdaki kelimelerden hangisini elde eder?

" Güneş'in çapı, Ay'ın çapından yaklaşık 450 kat daha büyüktür. Ancak Dünya'dan bakıldığında Ay, Güneş kadar büyük görünmektedir. " 

Verilenlere göre, Dünya'dan bakıldığında Ay'ın ve Güneş'in yaklaşık olarak aynı büyüklükte görünmelerinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir ?

İlk dördün evresinde bir hafta sonra _______ evresi gerçekleşir.

Boş bırakılan yere hangisi gelmelidir ?

" Ay'ın kendi etrafında dönme hızıyla, Dünya etrafında dolanma hızı birbirine eşittir. "

Bu durum aşağıdaki olaylardan hangilerine neden olur ?  

Şekilde Güneş, Dünya ve Ay'a ait görsel verilmiştir.

Görsele bakılarak,

1. Bazı evrelerde Ay, Güneş'e Dünya’dan daha yakındır.
2. Ay, Dünya çevresinde saat yönünde dolanmaktadır.
3. Ay'ın değişik şekillerde görülmesinin sebebi Dünya etrafında dolanmasıdır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir ?

" Ay, 1 yılda 12 kez dolunay evresinde olur. Bu nedenle " 1 yıl 12 aydır " denir. "

Buna göre dolunayı yaşadığı yılda 3. kez gören biri 5. kez gördüğünde aşağıdaki aylardan hangisini yaşamaktadır ?

Her akşam Ay'ı gözlemleyen Volkan, zaman zaman Ay'ın farklı şekilde göründüğünü fark ediyor.

Volkan'ın Ay'ı farklı şekillerde görmesinin sebebi aşağıdakilerden hangisidir ?

Dünya'nın Güneş etrafındaki dolanma hareketi sonucunda ;

1. Mevsimler
2. 1 yıl
3. Gece ve gündüz

Yukarıda verilen maddelerden hangileri meydana gelmektedir ?   

Şekildeki grafikte K, L ve M arasındaki büyüklük ilişkisi Güneş, Dünya ve Ay’ı temsil etmektedir.

Buna göre, K, L ve M ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur ?

Öğrencinin ödev için hazırladığı şekildeki modelde Güneş, Dünya ve Ay kendi etraflarında; Dünya ve Ay,Güneş etrafında ok yönünde dönmektedir. Öğretmeni modelde hata olduğunu söylemiştir.

Buna göre modelin doğru olması için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?

Öğretmen tahtaya Ay’ın evrelerini yukarıdaki gibi çizmiş ve birini unuttuğunu fark etmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi öğretmenin çizmeyi unuttuğu evredir ?

Güneş’e bakmak için,

araçlardan hangileri kullanılmalıdır ?

Dünya, Güneş sisteminde yaşam olduğu bilinen tek gezegendir. Bunun en önemli sebebi Güneş enerjisidir. Ancak insanlar Güneş enerjisini doğrudan kullanamazlar. Bitkiler Güneş enerjisini insanların kullanabileceği enerjiye çevirirler. Çevrilen enerjiyi insan ve hayvanlar besinle alırlar. Bitkiler suyu kullanarak atmosfere oksijen gazı verirler. Dünya’nın atmosferinin olması canlıların oksijen gazını almasını sağlar. Buna göre,

1. Güneş enerjisi,
2. Bitkinin yaşaması için gerekli suyun olmaması,
3. Dünya gibi atmosferinin olmaması,

ifadelerinden hangileri Ay’da yaşam olmadığını kanıtlar ?